Zelfbewustzijn

Hoe meer je je identificeert met je denken, voorkeuren en afkeuren, oordelen en interpretaties, dat wil zeggen, hoe minder je aanwezig bent als het toekijkende bewustzijn, des te sterker is gewoonlijk de emotionele lading, of je je daar nu bewust van bent of niet. Als je je emoties niet kunt voelen, als je ervan afgesneden bent, ervaar je ze uiteindelijk alleen nog lichamelijk, als een lichamelijk probleem of symptoom.

Als je je verstand echt wilt kennen, bedenk dan dat het lichaam altijd een getrouwe afspiegeling geeft. Kijk dus naar je emotie, of beter: voel die in je lichaam. Als er een schijnbaar conflict is tussen die twee, is de gedachte altijd de leugen en de emotie de waarheid. Niet de laatste waarheid over wie je bent, maar de relatieve waarheid over je geestesgesteldheid op dat moment.

Maak er een gewoonte van jezelf te vragen: wat gaat er op dit moment in me om? Die vraag zet je op het goede spoor. Maar analyseer niet, kijk alleen maar. Concentreer de aandacht op je innerlijk. Voel de energie van de emotie. Als er geen emotie is, ga dan met je aandacht dieper naar binnen in het energieveld van je lichaam. Het is de poort van Zijn.

-De kracht van het nu- blz.32,33 -Eckhart Tolle-

Let op elk teken van ongelukkigheid bij jezelf, in welke vorm dan ook, want dat kan het ontwakende pijnlichaam zijn. Het kan de vorm aannemen van irritatie, ongeduld, een sombere stemming, het verlangen pijn te doen, woede, razernij, depressie, de behoefte aan meer drama in je relatie en ga zo maar door. Grijp het op het moment dat het uit zijn sluimertoestand ontwaakt.

Het pijnlichaam wil overleven, net zoals elk ander bestaand wezen, en het kan alleen overleven als het je zover krijgt dat je je er onbewust mee identificeert. Dan kan het opstaan, je in bezit nemen, ‘jou worden’ en door jou leven. Het moet door jou zijn ‘voedsel’ krijgen. Het voedt zich met ervaringen die doortrokken zijn van zijn eigen soort energie en met alles wat verdere pijn teweegbrengt, in welke vorm dan ook: woede, vernietigingsdrang, haat, rouw, emotionele scenes, geweld en zelfs ziekte. Het pijnlichaam schept dus zodra het de controle over je heeft gekregen, een situatie in je leven die doortrokken is van zijn eigen soort energie, zodat het zich daarmee kan voeden. Pijn kan zich alleen maar voeden met pijn, niet met vreugde; die is voor pijn volkomen onverteerbaar.

Als het pijnlichaam je in bezit heeft genomen, wil je meer pijn. Je wordt een slachtoffer of dader. Je wilt pijn toebrengen of pijn lijden of allebei. Er is ook eigenlijk niet veel verschil tussen die twee. Je bent je daar natuurlijk niet bewust van en zegt natuurlijk fel dat je geen pijn wilt. Maar als je wat beter kijkt, zul je zien dat je manier van denken en je gedrag ingesteld zijn op het instandhouden van pijn, zowel voor jezelf als voor anderen. Als je je daar echt bewust van was, zou het patroon oplossen, want pijn willen is krankzinnig en niemand is bewust krankzinnig.


Paulus heeft dit universele principe heel mooi verwoord: ‘Alles komt tevoorschijn als het aan het licht wordt blootgesteld, en wat aan het licht wordt blootgesteld, wordt zelf licht.’ Net zoals je niet tegen het donker kunt vechten, kun je niet tegen het pijnlichaam vechten. Elke poging daartoe leidt tot innerlijk conflict en daarmee tot meer pijn. Het is voldoende het te observeren. Dat betekent dat je het aanvaardt als onderdeel van wat op dat moment is.

-De kracht van het nu- blz.40,41 -Eckhart Tolle-

Zodra je de identificatie met je verstand hebt losgelaten, maakt gelijk krijgen of ongelijk hebben niets meer uit voor je zelfgevoel, zodat de sterke dwangmatige en volkomen onbewuste drang om gelijk te krijgen, die in feite een vorm van geweld is, verdwijnt. Je kunt duidelijk of krachtig zeggen wat voor gevoel iets bij je oproept of hoe je ergens over denkt, maar je bent niet meer agressief of defensief. Je zelfgevoel ontleen je dan aan iets diepers en ook waarachtigers in jezelf, en niet aan het verstand. Let op elke vorm van defensief gedrag bij jezelf. Wat verdedig je dan? Een illusoire identiteit, een voorstelling in je hoofd, een fictieve identiteit. Door je van dit patroon bewust te worden, door er getuige van te zijn, verbreek je de identificatie ermee. In het licht van je bewustzijn lost het onbewuste patroon dan snel op. Dat betekent dan het einde van alle discussies en machtsspelletjes, die relaties zo ondermijnen. Macht over andere mensen is zwakte vermomd als kracht. Werkelijke macht zit van binnen en je kunt er op dit moment over beschikken.


Een andere aspect van de emotionele pijn die een intrinsiek onderdeel is van het ik-zuchtige verstand is het diepgewortelde besef van ontoereikendheid of onvolkomenheid, van niet heel zijn… Dus streven ze naar bezit, geld, succes, macht, erkenning of een speciale relatie; vooral omdat ze zich dan beter kunnen voelen, zich completer kunnen voelen. Maar ook als ze dat alles bereiken, komen ze al snel tot de ontdekking dat het gat er nog steeds is, dat het een bodemloze put is… Omdat het ego een afgeleid zelfgevoel is, moet het zich identificeren met uiterlijke dingen. Het moet voortdurend zowel verdedigd als gevoed worden… Maar jij bent niets van dat alles.

-De kracht van het nu- blz.46,47 -Eckhart Tolle-

De behoeften van het ego zijn eindeloos. Het voelt zich kwetsbaar en bedreigd en leeft dus in een voortdurende toestand van angst en gebrek. Als je weet hoe de fundamentele storing werkt, hoef je de talloze manifestaties ervan niet afzonderlijk te onderzoeken of er een ingewikkeld persoonlijk probleem van te maken. Het ego is daar gek op. Het is altijd op zoek naar iets waar het zich aan vast kan klampen om zijn illusoire zelfgevoel te steunen en te versterken en het hecht zich zonder te aarzelen aan je problemen. Om die reden is bij zoveel mensen het zelfgevoel nauw verwerven met hun problemen. Als het eenmaal zover is, is bevrijding daarvan wel het laatste wat ze willen, dat zou immers het verlies van hun zelfgevoel betekenen. In pijn en lijden kan veel door het ego geïnvesteerd zijn.

Zodra je dus de wortel van je onbewustheid onderkent als identificatie met je verstand, waar natuurlijk de emoties bij horen, stap je eruit. Je maakt dat je aanwezig bent. Als je aanwezig bent, kun je het verstand laten voor wat het is zonder erin verstrikt te raken. Het verstand op zich werkt niet verkeerd. Het is een fantastisch instrument. De storende werking begint pas als je er jezelf in zoekt en het ten onrechte aanziet voor wie je bent. Dan wordt het verstand ik-zuchtig en neemt het je hele leven over.


Identificatie met het verstand betekent dat je in de val van de tijd zit: de dwang om vrijwel helemaal te leven vanuit herinnering en verwachting. Dat schept een eindeloze preoccupatie met verleden en toekomst en een gebrek aan bereidheid het huidige moment te waarderen, te erkennen en het er te laten zijn. Deze dwanggedachte komt bij je op omdat het verleden je een identiteit geeft en de toekomst de belofte van verlossing of bevrediging in wat voor vorm dan ook inhoudt. Maar het zijn allebei illusies.

-De kracht van het nu- blz.49,50 -Eckhart Tolle-

Door zelfobservatie komt er automatisch meer aanwezigheid in je leven. Op het moment dat je beseft dat je niet aanwezig bent, ben je aanwezig. Wanneer je in staat bent je verstand te observeren, zit je er niet meer in gevangen. Er is een andere factor op het toneel verschenen, iets wat niet tot het terrein van het verstand behoort: de toeziende aanwezigheid.


Observeer de gedachte, voel de emotie, observeer de reactie. Maak er geen persoonlijk probleem van. Je voelt dan iets wat sterker is dan al die dingen die je waarneemt: de stille, waarnemende aanwezigheid achter de inhoud van je verstand, de zwijgende toeschouwer.


De aandacht van verlichte mensen is altijd in de eerste plaats op het Nu gericht, maar ze zijn zich nog wel zijdelings bewust van de tijd. Met andere woorden: ze gebruiken kloktijd, maar zijn bevrijd van de psychologische tijd.

Wees alert bij het oefenen hiermee zodat je niet ongewild kloktijd verandert in psychologische tijd. Als je bijvoorbeeld vroeger iets verkeerd hebt gedaan en je leert daar nu van, dan gebruik je kloktijd. Maar als je er in gedachte bij blijft stilstaan en er komt zelfkritiek, wroeging of een schuldgevoel bij je op, dan maak je die fout tot een deel van ‘mij’ en ‘mijn’; je maakt er een deel van je zelfgevoel van en dan wordt het psychologische tijd, die altijd verbonden is met een onwaar gevoel van identiteit. Als je jezelf niet vergeeft, is daar van zelf een zware last van psychologische tijd mee verbonden.

-De kracht van het nu- blz.55,56 -Eckhart Tolle-

Als je in het paradijs zou belanden, zou het niet lang duren voordat het verstand ‘ja, maar…’ zou zeggen. Uiteindelijk gaat het hier niet om het oplossen van je problemen. Het gaat om het besef dat er geen problemen zijn: alleen situaties – die je aan moet pakken of moet laten zoals ze zijn en accepteren als onderdeel van de ‘isheid’ van het huidige moment, tot ze veranderen of je ze wel aan kunt pakken. Problemen zijn producten van het verstand en hebben de tijd nodig om te overleven. Ze kunnen niet overleven in de actualiteit van het Nu.

-De kracht van het nu- blz.62 -Eckhart Tolle-

Als er geen vreugde, ongedwongenheid en lichtheid is in wat je doet, betekent dat niet noodzakelijkerwijs dat je een verandering moet aanbrengen in wat je doet. Het kan voldoende zijn om het hoe te veranderen. ‘Hoe’ is altijd belangrijker dan ‘wat’. Probeer een s meer aandacht te besteden aan het doen dan aan het resultaat dat je ermee wilt bereiken. Geef je volledige aandacht aan het moment. Dat impliceert dat je ook volkomen aanvaardt wat is, omdat je niet al je aandacht kunt schenken aan iets waartegen je je op hetzelfde moment verzet.

-De kracht van het nu- blz.65 -Eckhart Tolle-

Als je onder normale omstandigheden al niet aanwezig kunt zijn, bijvoorbeeld wanneer je alleen in een kamer zit, een wandeling maakt in het bos of naar iemand luistert, dan ben je zeker niet in staat bewust te blijven als er iets ‘verkeerd gaat’ of als je geconfronteerd wordt met moeilijke mensen of situaties, met verlies of de dreiging van verlies. Je wordt dan beheerst door een reactie die welbeschouwd een vorm van angst is, en in de diepe onbewustheid getrokken. Deze uitdagingen zijn je tests. Slechts de manier waarop je daarop reageert maakt voor jezelf en voor anderen duidelijk hoe het met je bewustzijnsniveau gesteld is, niet hoelang je met je ogen dicht kunt zitten of wat voor visioenen je hebt.

Daarom is het essentieel dat je meer bewustzijn in je leven brengt in gewone situaties, wanneer alles enigszins gladjes verloopt. Op die manier neemt de macht van je aanwezigheid toe. Dat schept een energieveld in je en om je heen met een hoge trillingsfrequentie. Geen onbewustheid, negativiteit, tweedracht of geweld kan overleven als die in dat veld doordringt, net zoals duisternis niet kan overleven in de aanwezigheid van licht.


Maak er een gewoonte van je mentaal-emotionele toestand door zelfobservatie in de gaten te houden. Het is heel goed om jezelf geregeld de volgende vraag te stellen: voel ik me op dit moment op mijn gemak? Je kunt ook vragen: wat gaat er op dit moment in me om? Wees minstens zo geïnteresseerd in wat er in je omgaat als in wat er buiten je gebeurt. Als je de binnenkant goed krijgt, komt de buitenkant vanzelf goed. De primaire wekelijkheid zit in je, de secundaire werkelijkheid is buiten je. Beantwoord die vragen echter niet meteen. Richt je aandacht naar binnen. Neem eens een kijkje in je binnenste. Wat voor gedachten brengt je verstand voort? Richt je aandacht op je innerlijk lichaam. Voel je ergens spanning? Als je bespeurt dat er een zwak gevoel van onbehagen is, de achtergrondruis, stel dan vast op welke manier je het leven ontwijkt, je ertegen verzet of het ontkent – door het Nu te ontkennen.


Koester je een onuitgesproken wrok tegen iemand die je na staat? Besef je wel dat de energie die je daardoor uitstraalt zo schadelijk is dat je daarmee niet alleen je omgeving maar ook jezelf verontreinigt? … Misschien maakt er iemand misbruik van je, misschien is de activiteit waar je mee bezig bent echt vervelend, misschien is iemand uit je omgeving echt oneerlijk, irritant of onbewust, maar dat alles is niet belangrijk. Of je gedachten en emoties over deze situatie gerechtvaardigd zijn of niet, maakt daarbij niets uit. Het is een feit dat je je verzet tegen wat is. Je maakt van het huidige moment een vijand. Je schept ongelukkigheid, conflict tussen binnen en buiten. Je ongelukkigheid vervuilt niet alleen je eigen innerlijke wezen en de mensen in je omgeving, maar ook de totale menselijke psyche waar jij een onlosmakelijk onderdeel van bent. De vervuiling van de planeet is slechts de uiterlijke weerschijn van een innerlijke psychische vervuiling: miljoenen onbewuste personen die niet de verantwoordelijkheid op zich nemen voor hun innerlijke ruimte.

Houd op met wat je aan het doen bent, praat met de persoon om wie het gaat en zeg precies wat je voelt, of stop met die negativiteit die je verstand rond deze situatie heeft gecreëerd en die geen ander doel dient dan een vals zelfgevoel te versterken. Het is belangrijk dat je de futiliteit ervan inziet. Negativiteit is nooit de beste manier om een situatie aan te pakken. Integendeel, in de meeste gevallen blijf je daardoor vastzitten en houdt de negativiteit echte verandering tegen. Alles wat je met negatieve energie doet wordt erdoor besmet en leidt op zijn tijd tot meer pijn, meer ongelukkigheid.

-De kracht van het nu- blz.70 -Eckhart Tolle-

Als je zoals jij een tijdlang aanvaarding hebt beoefend, komt er een moment dat je door moet naar het volgende stadium, waarin die negatieve emoties niet meer bij je opkomen. Als je dat niet doet, wordt je ‘aanvaarding’ gewoon een mentaal etiket waardoor je ego zich kan blijven overgeven aan ongeluk en het gevoel kan versterken dat je afgesneden bent van andere mensen, je omgeving en het hier-en-nu. Zoals je weet is het gevoel afgesneden te zijn de basis van het gevoel van identiteit van het ego. Werkelijke aanvaarding zou zulke gevoelen onmiddellijk omzetten. En als je echt diep vanbinnen weet dat alles zoals je zegt ‘goed’ is, en wat natuurlijk waar is, waarom zou je dan überhaupt nog negatieve gevoelens hebben? Als je niet oordeelt en je niet verzet tegen wat is, komen zulke gevoelens helemaal niet bij je op. Je hebt wel het idee in je hoofd dat ‘alles prima’ is, maar diep vanbinnen geloof je het niet echt, en dus zijn de oude mentaal-emotionele verzetspatronen er nog steeds. En daardoor voel je je slecht.

Kom je nu op voor je recht om onbewust te zijn, je recht op lijden? Maak je geen zorgen: niemand neemt je dat af. Als je beseft dat je misselijk wordt van bepaalde levensmiddelen, zou je die dan blijven eten en volhouden dat het prima is om misselijk te zijn?


Klagen betekent altijd dat je niet accepteert wat is. Het heeft onveranderlijk een onbewuste negatieve lading. Als je klaagt, maak je jezelf tot slachtoffer. Als je je uitspreekt, zit je in je kracht. Verander de situatie dus door in actie te komen of er wat van te zeggen als dat kan of nodig is; keer de situatie de rug toe of aanvaard die.


Als je echt niets kunt doen om het hier-en-nu te veranderen en je kunt je ook niet aan de situatie onttrekken, aanvaard het hier-en-nu dan totaal door al je verzet te laten varen. Het onware, ongelukkige zelf dat zich graag ellendig voelt, graag geërgerd is of medelijden heeft met zichzelf, kan dan niet overleven. Dat heet overgave. Overgave is geen zwakheid. Er zit grote geestelijke kracht in. Alleen iemand die zich heeft overgegeven, heeft geestelijke macht. Door overgave bevrijd je jezelf innerlijk van de situatie.

-De kracht van het nu- blz.75,76 -Eckhart Tolle-

Je levensreis heeft een uiterlijk en een innerlijk doel. Het uiterlijke doel is dat je op je bestemming aankomt, verwezenlijkt wat je je had voorgenomen te gaan doen, dat je dit of dat bereikt, en dat veronderstelt natuurlijk de toekomst. Maar als je bestemming, of de stappen die je in de toekomst gaat zetten, je zo in beslag nemen dat ze belangrijker worden dan de stap die je nu zet, dan mis je helemaal het innerlijke doel van je reis, dat niets te maken heeft met waar je heen gaat of met wat je doet, maar alles met hoe. Dat doel heeft helemaal niets te maken met de toekomst, maar alles met de kwaliteit van je bewustzijn op dit moment. Het uiterlijke doel hoort bij de horizontale dimensie van ruimte en tijd, het innerlijke doel betreft een verdieping van je Zijn in de verticale dimensie van het tijdloze Nu. Je uiterlijke reis kan wel uit een miljoen stappen bestaan, je innerlijke reis bestaat uit maar een stap: de stap die je nu zet. Als je je dieper bewust wordt van deze ene stap, ga je beseffen dat in die ene stap alle andere stappen van de reis al vervat zijn, evenals het doel. Deze ene stap verandert dan in een uitdrukking van volmaaktheid, een daad van grote schoonheid en bijzondere kwaliteit. De stap heeft je dan in Zijn gebracht en het licht van Zijn straalt erdoorheen. Dat is zowel het doel als de vervulling van je innerlijke reis, de reis naar je eigen innerlijk.

-De kracht van het nu- blz.80 -Eckhart Tolle-

Geef je aandacht aan het heden, besteed aandacht aan je gedrag, aan je reacties, stemmingen, gedachten, emoties, angsten en verlangens zoals ze zich in het heden aan je voordoen. Daar is het verleden in je. Als je zo aanwezig bent dat je op al deze dingen kunt toezien, niet kritisch of analytisch maar zonder te oordelen, dan pak je het verleden aan en los je het op door de macht van je aanwezigheid. Je kunt jezelf niet vinden door naar je verleden te gaan. Je vindt jezelf door in het heden te komen.

-De kracht van het nu- blz.82 -Eckhart Tolle-

Het lichaam dat je kunt zien en aanraken kan je niet naar Zijn brengen. Maar dat zichtbare en aanraakbare lichaam is niet meer dan een uiterlijke schil, of beter, een beperkt en verdraaid beeld van een diepere werkelijkheid. In je natuurlijke toestand van verbondenheid met Zijn kun je diepere werkelijkheid elk moment voelen als het onzichtbare innerlijke lichaam, de bezielende aanwezigheid in je binnenste. Het ‘bewonen van je lichaam’ is dus het lichaam vanbinnen voelen, het leven in het lichaam voelen en daardoor tot het weten komen dat je meer bent dan je uiterlijke vorm.

-De kracht van het nu- blz.97 -Eckhart Tolle-

https://youtu.be/dTFDfR47dl4?si=I-hWPcgPS9dv_-Ax